Το πρώτο μέρος της μετάφρασης:
Εισαγωγή
Η μείωση βλάβης είναι ένα σύνολο αρχών για τη διαχείριση της δημόσιας υγείας που εστιάζουν στη μείωση των βλαβερών συνεπειών από τη χρήση ψυχαγωγικών ναρκωτικών, χωρίς απαραίτητα να μειώνουν ή να εξαλείφουν αυτή καθαυτή τη χρήση. Παρ’όλο που πολιτικές μείωσης βλάβης έχουν εφαρμοστεί ευρέως για παράνομη χρήση ναρκωτικών (π.χ. προγράμματα ανταλλαγής βελόνων) και για χρήση αλκοόλ (π.χ. προγράμματα καθορισμένων οδηγών), δεν έχουν τύχει ευρείας στήριξης στον έλεγχο του καπνού. (ΣτΜ : εδώ και εφεξής, η λέξη «καπνός» χρησιμοποιείται για το φυτό και τα προιόντα του, όχι για το προϊόν καύσης).
Πολλοί, εντός της κοινότητας ελέγχου του καπνού, έχουν ασπαστεί τη θεραπεία με υποκατάστατα νικοτίνης (NRT, Nicotine Replacement Therapy) και άλλα φαρμακευτικά προϊόντα, αλλά αυτά τα προϊόντα έχουν σχεδιαστεί ως στρατηγικές διακοπής παρά ως εναλλακτικές ψυχαγωγίας. Όμως πρόσφατα, ένα νέο προϊόν εισήλθε στην αγορά, το οποίο δεν ανήκει ξεκάθαρα σε καμία από τις προηγούμενες κατηγορίες: το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν περιέχουν καπνό αλλά είναι συσκευές ψυχαγωγικής νικοτίνης και ο χρήστης τους μιμείται πιστά την πράξη του καπνίσματος. Συνεπώς, δεν είναι προϊόντα καπνού, ούτε συσκευές διακοπής. Η νέα προοπτική των ηλεκτρονικών τσιγάρων εγγυάται την επανεξέταση του δημόσιου διαλόγου για τη μείωση βλάβης, όπως αυτή εφαρμόζεται σ’ αυτά τα προϊόντα.
Στο παρόν άρθρο, πρώτον, εξηγούμε τι είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και γιατί είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν. Δεύτερον, εξετάζουμε τα διαθέσιμα στοιχεία που αφορούν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Κατόπιν, αξιολογούμε τα πιο κοινά επιχειρήματα εναντίον της μείωσης βλάβης από τις δημοσιεύσεις για τον έλεγχο καπνού, και στη συνέχεια αναλύουμε τα ίδια επιχειρήματα υπό το φως της πρόσφατης εμφάνισης των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Τέλος, ανάγουμε τα συμπεράσματα από αυτή την ανάλυση και τις συνέπειες στην διαχείριση του ελέγχου καπνού για τη δημόσια υγεία.
Τι είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και γιατί είναι κάτι καινούριο;
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι μικρές φορητές συσκευές οι οποίες παρέχουν νικοτίνη στον χρήστη μέσω ατμοποίησης από ρεύμα μπαταρίας ενός διαλύματος νικοτίνης / προπυλενο-γλυκόλης. Η πράξη του καπνίσματος του ηλεκτρονικού τσιγάρου λέγεται «άτμισμα» και μιμείται το κάπνισμα – αλλά, δεν υπάρχει καύση και ο χρήστης εισπνέει ατμό, όχι καπνό. Παρ’ όλο που η νικοτίνη προέρχεται από καπνό, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν περιέχουν καπνό. Θεωρητικά, θα περιμέναμε το «άτμισμα» να είναι πιο αβλαβές από το κάπνισμα καθώς παρέχει τη νικοτίνη χωρίς τις χιλιάδες, γνωστών και άγνωστων, τοξικών ουσιών στον καπνό (ΣτΜ προϊόν καύσης). Επιπρόσθετα, ένα προϊόν που μιμείται την πράξη του καπνίσματος, σε συνδυασμό με την παροχή νικοτίνης, μπορεί να απευθυνθεί και στα δύο συστατικά της εξάρτησης από το τσιγάρο: Την φαρμακολογική και τη συμπεριφορική (ΣτΜ συνήθεια).
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν κατασκευάζονται ούτε πωλούνται από τη βιομηχανία καπνού ή τη βιομηχανία φαρμάκων. Εκατοντάδες μικρών διανομέων τα πωλούν στο διαδίκτυο και σε περίπτερα εντός εμπορικών κέντρων. Υπάρχουν περισσότερο από 3 χρόνια στην αγορά των ΗΠΑ και γίνονται όλο και πιο δημοφιλή.
Αξιολόγηση των στοιχείων για την ασφάλεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων
Από τις εκτιμώμενες 10.000 – 100.000 χημικές ουσίες στον καπνό (προϊόν καύσης) του τσιγάρου, οι 5.300 περίπου είναι γνωστές. Επομένως, ήδη γνωρίζουμε καλύτερα τα χημικά συστατικά των ηλεκτρονικών τσιγάρων παρά των τσιγάρων καπνού. Εντοπίσαμε 16 μελέτες, οι οποίες έχουν αναγνωρίσει, εκτενώς, τα συστατικά που περιέχονται στο υγρό και τον ατμό του ηλεκτρονικού τσιγάρου, με τη χρήση χρωματογραφίας αερίων - φασματογραφίας μάζας (Gas Chromatography - Mass Spectrometry, GC-MS). (Πίνακας 1).
Αυτές οι μελέτες επιδεικνύουν ότι τα κύρια συστατικά στα φίλτρα των ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι η προπυλενο-γλυκόλη (PG), η γλυκερίνη και η νικοτίνη. Από τις άλλες χημικές ουσίες που αναγνωρίστηκαν, ο FDA (ΣτΜ ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ) έχει εστιάσει σε δύο που σχετίζονται με πιθανούς κίνδυνους για την υγεία: τις Νιτροζαμίνες καπνού (TSNA) και τη διαιθυλενο-γλυκόλη (DEG).
Οι νιτροζαμίνες εντοπίστηκαν από δύο μελέτες σε επίπεδο ανίχνευσης (ΣτΜ πάρα πολύ χαμηλό). Το μέγιστο επίπεδο νιτροζαμινών που εντοπίστηκε είναι 8,2 ng/g (νανογραμμάρια ανά γραμμάριο) (ΣτΜ 1 γραμμάριο = 1 δισ. νανογραμμάρια). Αυτό είναι συγκρίσιμο με το παρόμοιο επίπεδο των 8 ng/g σε ένα αυτοκόλλητο νικοτίνης και είναι εξαιρετικά χαμηλότερο από τα επίπεδα νιτροζαμινών στα τσιγάρα καπνού. Ο πίνακας 2 δείχνει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν μόνο το 0,07-0,2 % των νιτροζαμινών που υπάρχουν στα τσιγάρα καπνού, μια ελάττωση της συγκέντρωσης κατά 500 έως 1400 φορές. Η παρουσία διαιθυλενο-γλυκόλης, σε ένα από τα 18 φίλτρα που ερευνήθηκαν από τον FDA, είναι ανησυχητική, όμως καμία από τις υπόλοιπες μελέτες δεν εντόπισε διαιθυλενο-γλυκόλη. Η χρήση προπυλενο-γλυκόλης μη φαρμακευτικού τύπου πιθανώς εξηγεί αυτή τη μόλυνση.
Εκτός από τις νιτροζαμίνες και τη διαιθυλενο-γλυκόλη, ελάχιστες, αν όχι καμία, από τις χημικές ουσίες εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για την υγεία, στα επίπεδα που εντοπίστηκαν στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Παρ’ όλο που η υπάρχουσα έρευνα δεν εγγυάται το συμπέρασμα ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι απολύτως ασφαλή και χρειάζονται περαιτέρω κλινικές μελέτες για την ολοκληρωτική αξιολόγηση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, η συντριπτική πλειονότητα των διαθέσιμων στοιχείων δείχνει ότι είναι κατά πολύ ασφαλέστερα από τα τσιγάρα καπνού και συγκρίσιμα, όσον αφορά την τοξικότητα, με τα συμβατικά υποκατάστατα νικοτίνης (ΣτΜ αυτοκόλλητα, τσίχλες νικοτίνης).