Γραμματική, ορθογραφία, λεξοπλαστική

[Atmos]

Η γλώσσα μας είναι έτσι κι αλλιώς πολύ πλούσια σε υλικό, αλλά αυτό πολλές φορές μας δημιουργεί και προβλήματα, ιδίως όταν αλλάζουν κάποιοι κανόνες.

Κάποιες φορές κατά τη σύνταξη ενός μηνύματος μπορεί να μας δημιουργούνται απορίες σχετικά με τη σωστή γραπτή απόδοση λέξεων, φράσεων κτλ.

Εδώ μπορούμε να συζητάμε τέτοια θέματα.
Ρίξτε το ερώτημά σας και κάποιος θα βρεθεί να απαντήσει. Εκτός από αυτό, μπορείτε να κάνετε και κάποιες γενικές παρατηρήσεις (όχι στοχευμένες σε άτομα) για συνηθισμένα λάθη, ώστε όποιος ενδιαφέρεται για τη βελτίωση της ορθογραφίας του να μπορεί να πάρει κάποιες χρήσιμες πληροφορίες.

Εκτός όμως από τα θέματα γραμματικής - ορθογραφίας, μία άλλη ανάγκη διευκρινίσεων και διερεύνησης εμφανίζεται γενικά με τις νέες τεχνολογίες σχετικά με την απόδοση κάποιων όρων τους στα ελληνικά. Εδώ μερικές φορές αυτοσχεδιάζουμε αναγκαστικά αλλά και πάλι είναι ένα θέμα που θα μπορούσε να συζητηθεί.

Αναφέρω ένα παράδειγμα που μου ήρθε τώρα στο μυαλό:
Παλιά, ό,τι όχημα είχε κίνηση στους 4 τροχούς ήταν απλά "τζιπ". Όταν όμως εμφανίστηκαν τα πρώτα Ι.Χ 4Χ4, οι δημοσιογράφοι του ειδικού τύπου έσπευσαν αμέσως να υιοθετήσουν τον νεολογισμό "τετρακινητήρια". Για κάμποσο διάστημα μάλιστα ο όρος έδινε και έπαιρνε στον ειδικό τύπο, μέχρι που εμφανίστηκε ένας πιο ειδικός στο θέμα και εξήγησε ότι όρος "τετρακινητήριο" παρέπεμπε σε αυτοκίνητο με 4 κινητήρες!. Η σωστή απόδοση είναι "τετρακίνητα"!

Παρακαλώ μην είστε προσβλητικοί με άτομα που έχουν ορθογραφικά λάθη στο κείμενό τους. Δεν έχουν όλοι τον χρόνο να ασχοληθούν με τέτοιες... "λεπτομέρειες". Πολλούς η ζωή τους έχει αναγκάσει να ρίξουν αλλού το βάρος του χρόνου τους ή δεν τους δόθηκαν οι ευκαιρίες να παρακολουθήσουν το θέμα από την αρχή. Δείξτε κατανόηση και αποφύγετε τις προσβολές, τους χαρακτηρισμούς και τα ειρωνικά σχόλια.

[Atmos]

Σύμφωνα με πολλούς γλωσσολόγους ο ρόλος της γραμματικής (από επιστημονικής πλευράς) δεν είναι να επιβάλει κανόνες στη γλώσσα αλλά να ομαδοποιεί, να περιγράφει και ερμηνεύει τις διάφορες εκφάνσεις της. Υπάρχει βέβαια και η ρυθμιστική ή κανονιστική γραμματική, η οποία εννοεί να επιβάλλει κανόνες μιας «πρότυπης» ή «δόκιμης» γλώσσας», συνήθως  της επίσημα καθιερωμένης,

Εδώ λοιπόν οι συντάκτες των εγχειριδίων γραμματικής μερικές φορές πάνε να μας τρελάνουν αλλάζοντας άρδην τους κανόνες με κριτήρια που μερικές φορές είναι αμφισβητήσιμα από πολλούς.

Ερχόμαστε λοιπόν στο τελικό "ν" μερικών μικρών λέξεων (κάποιων άρθρων κτλ.), το οποίο κατά τον προφορικό λόγο πολλές φορές δεν ακούγεται. Εδώ υπήρχε ένας παλιότερος κανόνας (βάζοντας ένα "τελικο ν" στο Google θα βρείτε πολλές παραπομπές) ο οποίος διασκευάστηκε πρόσφατα.

Έτσι λοιπόν στον γραπτό λόγο, αν θέλει κάποιος να είναι τυπικά εντάξει, μπορεί να ακολουθήσει τους κανόνες της νέας γραμματικής όπου  - πια - το τελικό "ν" φεύγει σε ελάχιστες περιπτώσεις.

Συγκεκριμένα (σε αντίθεση με παλιά) και στο αρσενικό οριστικό άρθρο "τον" αλλά και στο αόριστο άρθρο "έναν" - κατ' επέκταση και στο "κανέναν", καθέναν κτλ. - το "ν" ξαναγύρισε και αποφασίστηκε να μη φεύγει ποτέ στον γραπτό λόγο.

Το τελικό "ν" φεύγει μόνο από τις λέξεις : τη(ν), στη(ν), αυτή(ν), δε(ν), μη(ν), όταν η επόμενη λέξη (εν συντομία) αρχίζει με εξακολουθητικό σύμφωνο.

Κι εγώ δυσκολεύομαι να το συνηθίσω μετά από τόσα χρόνια χρήσης του παλιού κανόνα (η νέα γραμματική κυκλοφόρησε φέτος). Όποιος ενδιαφέρεται, για καλύτερη ενημέρωση μπορεί να κοιτάξει και τα σχετικά βιβλία:
Απόσπασμα από τη Γραμματική Ε΄ΣΤ΄δημοτικού (σελ. 55)
Απόσπασμα από τη Γραμματική του Γυμνασίου (σελ. 21)

[Atmos]

1. "Το δάνειο δίνεται σε όλους τους πλημμυροπαθείς."
2. "Μου δίνετε σας παρακαλώ το εισιτήριό σας;"

Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις (που είναι σωστές), αν κάνετε το λάθος, δε σας γλιτώνει ούτε ο ορθογράφος του Firefox ούτε του Word ούτε κανένας άλλος. Η λέξη από μόνη της είναι σωστή και στις δύο περιπτώσεις. Αν όμως αλλάξετε τις λέξεις και τις βάλετε τη μία στην πρόταση της άλλης, θα είναι λάθος.

Πολλοί θα αναρωτιούνται λοιπόν πότε το -ε στο τέλος ενός ρήματος στον ενεστώτα (στο τώρα) θέλει έψιλον ή άλφα γιώτα.
Για να μην αναφερθούμε σε γραμματικούς όρους, σκεφτείτε απλά: Αν μπροστά από το ρήμα ταιριάζει το "εμείς" ή το "εσείς", τότε θέλει -ε, αλλιώς βάλτε -αι. Στην περίπτωσή μας:

1. αυτό > δίνεται (το δάνειο)
2. εσείς > δίνετε

Μιλάμε για ενεστώτα (τώρα), έτσι; Μην μπερδεύεστε με τους χρόνους που αναφέρονται στο παρελθόν. Εκεί θέλει πάντα έψιλον. π.χ. έδωσες έδωσε έδινε κτλ.

[lights]

Διλαδύ αιγό έχο πρώβλιμα στιν γραματυκί ? 

[Cyan]

Διλαδύ αιγό έχο πρώβλιμα στιν γραματυκί ? 

E, ναι! Γιατι συμφωνα με τον ΑΤμιν, ειναι στι γραματυκί, οχι στιν! 
 
 
Περα απο την πλακα, ωραιο θεμα!

[Undertaker]

Και μην ξεχνάτε, μερικές φορές η εμμονή στην λεπτομέρεια μας αποσπά από την ουσία, η οποία είναι το νόημα των γραπτών μας...

Όπως στην περίπτωση του Κύπριου, που πάει να παραγγείλει σάντουιτς στα Everest
"-Λοιπόν, βαλε τυρίν, σαλάμιν, μαρούλιν....
-Ακου φιλε, καταλαβαίνω πως ετσι μιλάτε στην Κύπρο, αλλά εδω είναι Ελλάδα. Δεν βάζουμε Ν στο τέλος της λέξης. Εντάξει; Συνεχισε τωρα..."
- Ζαμπό, μπέικο....."
 

[Atmos]

Χα χα! Ωραίο.
Το θέμα το έφτιαξα έτσι, για τους τρελούς της υπόθεσης αλλά και για συζήτηση για καμιά καινούργια λέξη, ιδίως από τον κόσμο του ηλεκτρονικού καπνίσματος.
Πιστεύω ότι μπορεί να φανεί χρήσιμο όμως και σε κάποιους που θέλουν να βελτιώσουν την ορθογραφία τους.
Ελπίζω να μην είμαι ο μόνος που θα γράφω.

Είναι του στιλ. "Όσα δεν ξέρετε και ντρέπεστε να ρωτήσετε για το...." 

[alfisti]

ελπίζω να συνεχιστούν τα μαθήματα καί με μαθηματικά -μπας καί καταλάβουμε πλέον τις περιεκτικότητες νικοτίνης ας πούμε-, με χημεία γιά να συλλάβουμε το πως δημιουργούμε ένα υγρό, με φυσική γιά την λειτουργία τού ηλ. τσ. γενικότερα.
καί εκεί προς το καλοκαίρι, θα ήταν χρήσιμο ένα μάθημα γεωγραφίας.

(under, δεν ανοίγεις ένα topic με ανέκδοτα?)

 

[Atmos]

Εδώ είναι τα σχετικά με τη σύνταξη ενός μηνύματος, γι' αυτό και μπήκαν σ' αυτήν την κατηγορία. Τα μαθηματικά και η φυσική πάνε στα τεχνικά θέματα. 

Για την αναζήτηση ή την παράδοση ιδιαιτέρων μαθημάτων, παρακαλώ να βάζετε τις αγγελίες σας στην ανάλογη κατηγορία. Εδώ είναι για τη θεωρητική κατεύθυνση, μη μας μπερδεύετε μ' αυτά! 
 

[XristosK]

Το πρόβλημα με την γραμματική είναι στο ποιά γραμματική ακολουθείς!
Π.χ. στον Τζομπανάκη, το τελικό <ν> μπαίνει πάντοτε και υπάρχουν κανόνες που μπορεί να παραληφθεί - μπορεί , όχι είναι υποχρεωτικό! Αντίθετα με το βιβλίο του Δημοτικού.
Επίσης, ο Τζομπανάκης γράφει ο,τιδήποτε , λέξη που ο ορθογράφος του firefox και του word την βγάζει λάθος.
Τέλος, δύο ρητορικές ερωτήσεις βάζω :
α) ΠΟΙΟΣ έχει φτιάξει αυτούς τους ορθογράφους;
β) Ποιός ορίζει την ορθογραφία; το ελληνικό κράτος ή εξωελληνικοί παράγοντες...

[XristosK]

Να προσθέσω και δύο βίντεο :
Αυτί ή αφτί
μ@λ@κ@ς : http://www.youtube.com/watch?v=0tMohvJ5Sxs&feature=related
Το Δίγαμμα είναι το γράμμα F, που μπορείς να το δημιουργήσεις με δύο γάμμα!
Προσωπικά, με ενθουσιάζει να βλέπω Τζιροπούλου .... Την παρακολουθώ από το 2004 και είναι μία απόλαυση ....

[evag]

Το πρόβλημα με την γραμματική είναι στο ποιά γραμματική ακολουθείς!
Π.χ. στον Τζομπανάκη, το τελικό <ν> μπαίνει πάντοτε και υπάρχουν κανόνες που μπορεί να παραληφθεί - μπορεί , όχι είναι υποχρεωτικό! Αντίθετα με το βιβλίο του Δημοτικού.
Επίσης, ο Τζομπανάκης γράφει ο,τιδήποτε , λέξη που ο ορθογράφος του firefox και του word την βγάζει λάθος.
Τέλος, δύο ρητορικές ερωτήσεις βάζω :
α) ΠΟΙΟΣ έχει φτιάξει αυτούς τους ορθογράφους;
β) Ποιός ορίζει την ορθογραφία; το ελληνικό κράτος ή εξωελληνικοί παράγοντες...

η ορθογραφία δεν μπορεί να είναι κρατικό θέμα... είναι απλοί γραμματικοί κανόνες... για άλλους απλοί, για άλλους πιο σύνθετοι...
το θέμα είναι ότι όλοι μας, ακόμα και εκείνοι που γνωρίζουν καλή ορθογραφία, συχνά βολεύονται στη διόρθωση με τη χρήση του Η/Υ και ακόμα και εάν είναι σίγουροι για την απάντηση, εάν δεν το "πει" ο υπολογιστής, τότε θεωρείται λάθος... έτσι ξεχνάμε και την ορθογραφία που ξέραμε...
άσε που τα νέα παιδιά μαθαίνουν εντελώς διαφορετική ορθογραφία από εμάς... το βλέπω με τα ανήψια μου... και συνηθίζουν και από νωρίς στον υπολογιστή και δεν δίνουν σημασία στην ορθογραφία γιατί: "και λάθος να το κάνω, δεν πειράζει, θα το διορθώσει ο υπολογιστής"

[Atmos]

Μ' έπιασε κι εμένα το δικηγορο-διαβολικό πνεύμα τώρα και λέω μήπως οι νέοι βρίσκονται πιο κοντά στις απαιτήσεις της εποχής; 

Οι άλλοι έχουν φτάσει στον Άρη κι εμείς ασχολούμαστε ακόμα με το τελικό "ν" και με τα πέντε διαφορετικά "ι".  Ίσως υπάρχουν πολύ σοβαρότερα θέματα να ασχοληθεί ένας νέος σήμερα.

Κάπου είχα διαβάσει πολύ παλιά ότι το 99% της γνώσης που κατέχει η ανθρωπότητα σήμερα έχει αποκτηθεί τα τελευταία 50 χρόνια. Επειδή πάει καιρός από τότε, αυτό πρέπει να ισχύει για τα 10 τελευταία χρόνια σήμερα πια. Τι να προλάβει κανείς!

[evag]

Σίγουρα υπάρχουν πολλά πολλά πράγματα με τα οποία ασχολείται ένας νέος σήμερα... βέβαια κανείς δεν λέει να ασχολείται καθημερινά με τη γλώσσα... μία φορά τα μαθαίνει κανείς και τα ακολουθεί σε όλη του τη ζωή...
και σου τα λέει αυτά μία πρωτοδεσμήτισσα (τότε δηλαδή που υπήρχαν ακόμα δέσμες - δεν ξέρω ποιο είναι το αντίστοιχο σήμερα)...
δεν θα μπω στη λογική του πώς μιλάνε οι νέοι σήμερα και να σου πω ότι πολλές φορές δεν καταλαβαίνω καν τι λένε, αλλά σίγουρα όχι μόνο όταν μιλάνε, αλλά και όταν γράφουνε τα λάθη είναι τραγικά... πάντως εγώ, επειδή διορθώνω εργασίες και γραπτά στο πανεπιστήμιο, πάντα μπαίνω στον πειρασμό να διορθώσω ορθογραφικά και γραμματικά λάθη... όχι ότι θα τα μάθουν τώρα σε αυτή την ηλικία, αλλά επειδή όταν έχει πολλά λάθη το κείμενο πάει εκεί το μάτι και χάνω το νόημα και δεν μπορώ να διορθώσω την ουσία...
τέλος πάντων νομίζω ότι όλοι θα συμφωνήσουμε στο ότι όταν κάποιος χειρίζεται ορθά τη γλώσσα και ειδικά όταν είναι κα καλός ρήτορας, είναι απόλαυση να τον ακούει κανείς... συγκριτικά με κάποιους άλλους που μπορεί να λένε πιο ενδιαφέροντα πράγματα, αλλά να σε κουράζουν τόσο πολύ που να μην μπορείς να τους παρακολουθήσεις...

[alfisti]

μα ... καί εξάλλου ... ποιός αποκλείει να ασχολείσαι με πέντε "ι" ΚΑΙ να πας καί στον Άρη?

άσε πού μάλλον έχεις περισσότερες πιθανότητες να πας εκεί, ακριβώς αν ασχολείσαι με πέντε "ι".
(γιά να μην "παρεξηγηθώ", ποιός μας είπε πως αυτοί πού πήγανε, δεν ασχολήθηκαν με τα δικά τους πέντε "ι"? ασχολήθηκαν όμως σοβαρά, καί ακριβώς γιά αυτό κατάφεραν καί πήγαν καί στον Άρη.  ο οποίος γράφεται σε όλες τις γλώσσες με ένα από τα πέντε "ι")

καί επειδή εκτός την γραμματική, υπάρχει καί το συντακτικό, η παραπάνω πρόταση είναι παράδειγμα προς αποφυγήΝ.