Τα mod με έλεγχο θερμοκρασίας πλήθυναν και μαζί τους πλήθυναν τα προβλήματα των ατμιστών. Έχω βαρεθεί να διαβάζω... Στο ένα η αντίσταση βγαίνει τόσο στο άλλο τόσο κι άλλο τόσο. Το ένα ατμίζει θαυμάσια στους 200oC το άλλο είναι υποτονικό στους ίδιους βαθμούς. Κλειδώνουμε την αντίσταση στα Χ Ohm και την επόμενη μέρα το mod τη δείχνει Χ-1 Ohm, άρα είναι προβληματικό.
Έχω γράψει κάποιες εξηγήσεις στα νήματα διάφορων mod αλλά επειδή το θέμα είναι γενικό είπα να τα γράψω όλα μαζεμένα εδώ ώστε να προσθέσουν κι άλλα μέλη τις παρατηρήσεις και απόψεις τους.
Εδώ και χρόνια στα μηχανικά mods μετράμε τις απώλειες που έχουν. Το ένα έχει 0.1Ω απώλειες και λέμε ότι δίνει άριστα ρεύματα, το άλλα έχει 0.2Ω και λέμε ότι είναι μέτριο. Οι απώλειες αυτές δημιουργούνται από τις εσωτερικές αντιστάσεις του mod. Κάθε στοιχείο από το κουμπί έως τα σπειρώματα αντιστέκονται στη διέλευση του ρεύματος δημιουργώντας απώλειες από μορφή θερμότητας.
Πολλοί ξεχνούν ότι και στα ηλεκτρονικά mods έχουμε απώλειες. Δεν ήταν εμφανείς στο παρελθόν αλλά με την έλευση των subohm και πιο πρόσφατα του ελέγχου θερμοκρασίες αυτές οι απώλειες αρχίζουν και δείχνουν τα δόντια τους.
Ανάμεσα στην έξοδο της ηλεκτρονικής μας πλακέτας και το σύρμα του ατμοποιητή παρεμβάλλονται αρκετές εσωτερικές αντιστάσεις. Καταρχήν έχουμε τα 2 καλώδια που ενώνουν την πλακέτα με τον 510 connector του mod. Μετά είναι το σώμα του 510 στο mod. Έπειτα υπάρχει η σύνδεση μεταξύ ατμοποιητή και mod. Στη συνέχεια είναι το σώμα του ατμοποιητή και τέλος η σύνδεση μεταξύ ατμοποιητή και σύρματος (βίδες).
Όλα τα παραπάνω στοιχεία έχουν μια πολύ μικρή αντίσταση στο ρεύμα. Επειδή όμως είναι σε σειρά οι αντιστάσεις προστίθενται για να δώσουν μια μεγαλύτερη εσωτερική αντίσταση. Συνοψίζοντας μπορεί να έχουμε σαν παράδειγμα:
Καλώδια: 0.002Ω
Σώμα 510 connector: 0.001Ω
Σύνδεση mod/ατμοποιητή: 0.003Ω
Σώμα ατμοποιητή: 0.002Ω
Σύνδεση ατμοποιητή/σύρματος: 0.002Ω
Σύρμα: 0.10Ω
Έτσι η συνολική μας αντίσταση θα είναι 0.11Ω
Power mode
Εμείς όμως ενδιαφερόμαστε για τη θερμική ισχύ που θα μας δώσει το 0.10Ω του σύρματος και όχι η ισχύς που χάνεται σε καλωδιώσεις και επαφές. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε σύρμα kanthal ή NiCR και είμαστε σε VW mode. Τι χρειαζόμαστε για να δώσουμε πχ πραγματικά 30W σ' αυτό το σύρμα;
P = I2 * R άρα 30 = Ι2 * 0.1. Θέλουμε λοιπόν 17.3 αμπέρ για να πάρουμε πραγματικά 30W στο σύρμα μας.
Όμως στην πράξη για να πάρουμε πραγματικά 30W στο σύρμα θα πρέπει η πλακέτα μας να δώσει παραπάνω ισχύ για να καλύψουμε τις απώλειες που θα έχουμε λόγω των εσωτερικών αντιστάσεων. Ξέρουμε ότι χρειαζόμαστε 17.3 αμπέρ κι έτσι η ισχύς που πρέπει να δώσουμε είναι:
17.32 * 0.11 = 32.9W.
Φυσικά κάτι τέτοιο δεν γίνεται στην πράξη επομένως παίρνουμε λιγότερη πραγματική ισχύ από ότι έχουμε ρυθμισμένη στο mod. Όταν έχουμε αντίσταση σύρματος 2.0Ω τότε οι απώλειες 0.01Ω των εσωτερικών αντιστάσεων αποτελούν μόλις το 0.5% και η απώλεια ισχύος είναι μικρή και δύσκολα αντιληπτή. Σε αντίσταση όμως 0.1Ω οι απώλειες 0.01Ω είναι 10% και το χάσιμο ισχύος αισθητό. Είναι ένας από τους λόγους που βλέπουμε στις μετρήσεις παρουσιαστών να υπάρχουν μεγαλύτερες αποκλίσεις στην ακρίβεια των mod στις χαμηλές αντιστάσεις.
VT mode
Όλα αυτά καλά σε VW mode και απλά σύρματα. Σε έλεγχο θερμοκρασίας τα πράγματα είναι πιο γκρίζα και σύνθετα.
Τα μοντάκια μας δεν έχουν κάποιο αισθητήρα για να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία. Για τον έλεγχο θερμοκρασίας χρησιμοποιούνται ειδικά σύρματα (Ni200, Τιτάνιο κλπ) που έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν την ωμική τους αντίσταση όταν θερμαίνονται. Το kanthal ή NiCr δεν είναι κατάλληλα σύρματα γιατί όσο και να τα θερμάνουμε δεν αλλάζουν ωμική αντίσταση.
Ο υπολογισμός θερμοκρασίας γίνεται με έμμεσο τρόπο. Το Ni200 διπλασιάζει την ωμική του αντίσταση στους 200oC. Το mod λοιπόν γνωρίζει ότι αν η κρύα μας αντίσταση είναι 0.10Ω τότε όταν αυτή φθάσει τα 0.20Ω θα έχουμε πιάσει 200oC
Μας ενδιαφέρει όμως μόνο η αντίσταση του σύρματος. Δυστυχώς τα mod διαβάζουν μαζί και τις εσωτερικές αντιστάσεις. Θεωρούμε ότι έχουμε μια καλή και σταθερή κατασκευή οπότε η εσωτερική αντίσταση δεν θα μεταβληθεί όταν θερμανθεί. Το μοντάκι λοιπόν διαβάζει αρχική αντίσταση 0.11Ω και θέλει να την πάει στα 0.22Ω για να πιάσει τους 200οC. Αυτό όμως σημαίνει ότι η αντίσταση του σύρματος θα φθάσει 0.22-0.01=0.21Ω και η πραγματική θερμοκρασία θα είναι περίπου 215oC.
Τα παραπάνω είναι λίγο απλοποιημένα και στο περίπου. Για τους σχολαστικούς, η εξίσωση που υπολογίζει την μεταβολή της ωμικής αντίστασης σε σχέση με τη θερμοκρασία είναι:
R = R20 * (1 + tc * (T - T20))
Όπου:
R: Η τιμή της αντίστασης στην επιθυμητή θερμοκρασία
R20: H αρχική τιμή της αντίστασης σε θερμοκρασία δωματίου 20οC (αυτή που κλειδώνουμε)
tc: Temperature Coefficient, συντελεστής της ωμικής μεταβολής για κάθε 1oC
T: H θερμοκρασία που θέλουμε να πετύχουμε
T20: H θερμοκρασία αναφοράς για την οποία ισχύει ο tc (συνήθως 20oC)
Το νικέλιο έχει συντελεστή tc=0.006 κι αν βάλουμε νούμερα στον παραπάνω τύπο θα έχουμε περίπου τα αποτελέσματα που προανέφερα.
Αν φτάσατε το διάβασμα μέχρι εδώ συγχαρητήρια! Απαντήστε σ' αυτό το νήμα "είμαι κι εγώ μαζοχιστής" για να ξέρουμε πόσοι είμαστε.
Βλέπουμε λοιπόν πως όσο καλές προθέσεις κι αν έχει το mod μας δεν μπορεί να πετύχει ακριβή έλεγχο θερμοκρασίας λόγω της εσωτερικής αντίστασης. Τα πράγματα μάλιστα είναι ακόμη πιο γκρίζα γιατί αυτή η εσωτερική αντίσταση δεν είναι σταθερή. Στον υπολογισμό της παίζει ρόλο και ο ατμοποιητής που χρησιμοποιούμε όπως και οι βίδες που βιδώνουμε το σύρμα. Αν λοιπόν αλλάξουμε ατμο ή setup πιθανόν να αλλάξει η εσωτερική αντίσταση και να χρειαστεί να ρυθμίσουμε νέα θερμοκρασία για να έχουμε ίδιο ατμιστικό αποτέλεσμα.
Η Evolv με το software του DNA200 δίνει μια λύση να υπολογίσουμε αυτές τις εσωτερικές αντιστάσεις οπότε να δουλεύει ακριβέστερα ο έλεγχος θερμοκρασίας. Η αλήθεια είναι ότι η λύση που δίνει είναι λίγο χοντροκομμένη και δεν λύνει το πρόβλημα αλλαγής ατμοποιητή αλλά είναι ένα βήμα μπροστά από τους υπόλοιπους.
Κλείδωμα αντίστασης
Το πιο συνηθισμένο πρόβλημα που διαβάζω. Κλειδώνουμε την αντίσταση πχ 0.15Ω και το πρωί τη βρίσκουμε 0.13Ω. Προβληματικό mod; Μπορεί αλλά συνήθως όχι.
Αρκετά mod παίρνουν πρωτοβουλία από μόνα τους αν δουν μείωση της αντίστασης άσχετα αν την έχουμε κλειδώσει. Σ' αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται τα eVic VT και VTC αλλά και το DNA40 με το περιβόητο refinement. Όμως και το ολοκαίνουργιο DNA200 λειτουργεί με παραπλήσιο τρόπο απλά έχουμε τη δυνατότητα μέσω του software να επέμβουμε στην απόκλιση που πρέπει να έχει η αντίσταση για να αλλάξει αυτόματα.
Γιατί χαμηλώνει η αντίσταση; Για πολλούς λόγους. Μπορεί ο ατμοποιητής μας να ήταν κρύος όταν κλειδώσαμε αλλά το mod ζεστό οπότε είχε λίγο αυξημένες εσωτερικές αντιστάσεις λόγω θερμότητας. Μπορεί να πάτησε καλύτερα το σύρμα στις βίδες ή ο άτμο στο mod.
Το πρόβλημα είναι ότι όταν χαμηλώνει αυτόματα η αντίσταση γίνεται υποτονικό το άτμισμα. Ας θυμηθούμε την αντίστασή μας στα 0.11Ω. Είδαμε ότι παρόλο που έχουμε ρυθμίσει το mod στους 200oC στην πραγματικότητα ατμίζουμε στους 215oC. Όσο μειώνονται οι εσωτερικές αντιστάσεις τόσο πέφτουμε σε βαθμούς και πλησιάζουμε τους αληθινούς 200oC. Σε αντιστάθμισμα θα πρέπει να αυξήσουμε βαθμούς που όμως θα αντιστοιχούν περισσότερο στην πραγματικότητα.
Γιατί αυτά τα mod δεν λαμβάνουν υπόψη το κλείδωμα της αντίστασης και τη χαμηλώνουν αυτόματα; Για λόγους ασφαλείας.
Ας δούμε τι γίνεται με ένα mod που κρατάει την κλειδωμένη αντίσταση και δεν την αλλάζει με τίποτα.
Φτιάχνουμε μια αντίσταση 0.2Ω, την κλειδώνουμε και ρυθμίζουμε 200oC. Είπαμε ότι η τιμή του νικελίου διπλασιάζεται όταν φθάνει τους 200oC, άρα το mod θα δίνει full ισχύ μέχρι η αντίσταση να γίνει 0.4Ω.
Αλλάζουμε αντίσταση με μία στα 0.1Ω αλλά ξεχνάμε να ξεκλειδώσουμε και να κλειδώσουμε ξανά. Κανονικά θα έπρεπε το mod να κόψει την ισχύ όταν η αντίσταση φθάσει τα 0.2Ω. Όμως το mod θεωρεί σαν τιμή βάσης τα 0.2Ω που κλειδώσαμε και θα προσπαθήσει να δώσει full ισχύ μέχρις ότου η αντίσταση γίνει 0.4Ω δηλαδή μέχρι να φθάσει τους 550oC!!!
Πραγματικές μετρήσεις θερμοκρασίας
Βλέπω αρκετούς παρουσιαστές που προσπαθούν με αισθητήρες ή με κάμερες να μετρήσουν την πραγματική θερμοκρασία που επιτυγχάνουν τα mod. Δυστυχώς ανάμεσα σ' αυτούς και τον Busardo που κατά τ' άλλα έχω σε μεγάλη εκτίμηση.
Για να μετρήσουμε αξιόπιστα τη θερμοκρασία θα πρέπει καταρχήν να έχουμε επαναληψιμότητα. Αυτό είναι αδύνατο να γίνει με τον ερασιτεχνικό εξοπλισμό που διαθέτουν οι reviewers συμπεριλαμβανομένου του Busardo.
- Λίγα χιλιοστά δεξιά-αριστερά αν βάλουμε τον αισθητήρα θα έχουμε διαφορετική ένδειξη γιατί στο μέσο του σύρματος έχουμε ψηλότερη θερμοκρασία από τις άκρες.
- Αν βάλουμε βαμβάκι και μέσα εκεί τον αισθητήρα θα έχουμε άλλη θερμοκρασία.
- Αν ακουμπήσουμε τον αισθητήρα στο σύρμα άλλη θερμοκρασία.
- Αν ο αισθητήρας είναι καλυμμένος θα δώσει ψηλότερη θερμοκρασία ενώ αν ψύχεται από τον αέρα χαμηλότερη.
- Αν βάλουμε υγρό θα έχουμε περισσότερη ψύξη
- Αν τραβάμε και τζούρες θα έχουμε ακόμα χαμηλότερη θερμοκρασία
Με ποιόν τρόπο λοιπόν μπορούμε να μετρήσουμε πραγματική θερμοκρασία; Δεν νομίζω ότι μπορούμε να δούμε αξιόπιστες μετρήσεις τουλάχιστον με τον εξοπλισμό που μας έχουν δείξει οι παρουσιαστές έως τώρα.
Αυτό που μπορούμε να μετρήσουμε είναι η μεταβολή αντίστασης του σύρματος με ένα ωμόμετρο ακριβείας. Ότι ακριβώς κάνουν και τα mod μας δηλαδή αλλά βάζοντας τους ακροδέκτες του ωμόμετρου στις άκρες του σύρματος παρακάμπτουμε τις εσωτερικές αντιστάσεις και βλέπουμε πόσο κλέβει το mod.
Συμπέρασμα
Ο έλεγχος θερμοκρασίας είναι ακόμη σε νηπιακό επίπεδο. Πρέπει να γίνουν αρκετά βήματα για την απλούστευση των χειρισμών και την ακριβέστερη ρύθμιση θερμοκρασίας.
Μέχρι τότε χρειάζεται προσοχή σ' αυτό που κάνουμε και θα πρέπει να παίρνουμε λίγο χαλαρά την ένδειξη θερμοκρασίας που μας δείχνουν τα mod. Ο καλύτερος κριτής είναι ο εαυτός μας. Δεν πρέπει να διστάζουμε να αυξήσουμε ή να μειώσουμε βαθμούς άσχετα αν μας φαίνονται υπερβολικοί. Αν το άτμισμα μας ευχαριστεί σ' αυτούς τους βαθμούς σημαίνει ότι είναι και σωστοί.
76 Απαντήσεις
75294 Εμφανίσεις
