Κάτι έχει αρχίσει να κινείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τα προϊόντα καπνού και πιθανόν με το ηλεκτρονικό τσιγάρο και απ' ότι φαίνεται τα νέα δεν είναι πολύ καλά.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Στα τέλη του 2010 η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε την δημόσια διαβούλευση "
για μια πιθανή αναθεώρηση της Οδηγίας 2001/37/EC σχετικά με τα Προϊόντα Καπνού"
Οι συμμετοχές ξεπέρασαν τις 85000, από τις οποίες το 96% προερχόταν από Πολίτες, το 2,71% από εκπροσώπους της Βιομηχανίας Καπνού και το υπόλοιπο από ΜΚΟ και εκπροσώπους Κυβερνήσεων.
Τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο 2011 και βρίσκονται
εδώΑνάμεσα στα θέματα για τα οποία τέθηκαν ερωτήματα ήταν και αυτό της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής της Οδηγίας και σε προϊόντα ηλεκτρονικού τσιγάρου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εξής σημεία:
Από τις απαντήσεις των Κυβερνητικών εκπροσώπων φαίνεται ότι ενώ γενικά η πλειοψηφία είναι υπέρ της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής της Οδηγίας και σε νέες μορφές πρόσληψης νικοτίνης και καπνού, εν τούτοις στο θέμα της νομοθετικής ρύθμισης της κυκλοφορίας του ηλεκτρονικού τσιγάρου, δεν υπάρχει κάποια κυρίαρχη τάση. Άλλοι θεωρούν ότι πρέπει να καταταγούν στα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλοι στα προϊόντα Καπνού. Επίσης υπήρξαν προτάσεις να ρυθμιστούν από τη νομοθεσία για τα προϊόντα Καπνού, αλλά να μην απαγορευθούν προϊόντα παρά μόνο μετά από σοβαρές επιστημονικές αποδείξεις, καθώς και προτάσεις να μην ρυθμιστεί καθόλου η κυκλοφορία τους μέχρι να εκτιμηθεί επιστημονικά από την ίδια την ΕΕ η επίδραση τους στην δημόσια υγεία.
Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών που πήραν μέρος ήταν κατά της διεύρυνσης της εφαρμογής της Οδηγίας σε νέες μορφές πρόσληψης νικοτίνης, αλλά όλοι ζήτησαν την διενέργεια επιστημονικών ερευνών σχετικά με την ασφάλεια των μορφών αυτών. Επίσης τέθηκε το θέμα της ελευθερίας της επιλογής και επικρίθηκε η τάση υπερ-νομοθέτησης και απαγόρευσης σχετικών προϊόντων.
Μετά την δημόσια διαβούλευση ξεκίνησε από τον αρμόδιο Επίτροπο για θέματα Υγείας (John Dalli από την Μάλτα) η αναθεώρηση της Οδηγίας σχετικά με τα Προϊόντα Καπνού, η οποία, απ' ότι φαίνεται, έχει καταλήξει σε προσχέδιο που πρόκειται να τεθεί για έγκριση από τους Επιτρόπους και στη συνέχεια να υποβληθεί ως πρόταση στην Κομισιόν.
Ενδιάμεσα ο επίτροπος ρωτήθηκε σχετικά με το θέμα της ρύθμισης της κυκλοφορίας του ηλεκτρονικού τσιγάρου και απάντησε
ως εξής "Στα πλαίσια της επερχόμενης αναθεώρησης της Οδηγίας σχετικά με τα Προϊόντα Καπνού, το θέμα της εμπορίας των η.τ. ως καταναλωτικών προϊόντων αναλύεται επί του παρόντος και συνεχίζεται η εκτίμηση της επίδρασης του. Μια πιθανή διεύρυνση του πεδίου της Οδηγίας για να περιληφθούν αυτά τα προϊόντα και να ρυθμιστούν νομοθετικά τα συστατικά τους είναι μεταξύ των διαφόρων επιλογών που εξετάζονται. Η Κομισιόν, στη φάση αυτή, δεν έχει λάβει την τελική της θέση για την πολιτική που θα ακολουθήσει.
Όταν τα η.τ. χαρακτηριστούν ως φαρμακευτικά προϊόντα από τα Κράτη-Μέλη, υπόκεινται σε εκτίμηση εις βάθος των αποτελεσμάτων τους και των πιθανών παρενεργειών, πριν δοθεί άδεια για την κυκλοφορία τους.
Επί του παρόντος τα δεδομένα για τη δράση και τις παρενέργειες των ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι περιορισμένα. Αναλύσεις η.τ. που διεξήγαγε ο FDA έδειξαν ότι ο παραγόμενος ατμός μπορεί να περιέχει καρκινογόνες ουσίες, όπως οι νιτροζαμίνες, τοξικά χημικά όπως η διαιθυλική γλυκόλη και άλλα συστατικά του καπνού, ύποπτα για βλάβες στον άνθρωπο. Η Ομάδα Μελέτης για την Νομοθεσία των Προϊόντων Καπνού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κατέληξε ότι υπάρχει ανησυχία ότι η πρόσληψη νικοτίνης στον πνεύμονα μπορεί να έχει ισχυρή τοξικολογική, λειτουργική και εθιστική επίδραση." (22.3.2012)
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο επίτροπος αναφέρει ως πηγές του τις διάτρητες έρευνες και ανακοινώσεις του FDA το 2009…Επίσης η διατύπωση "
Όταν τα η.τ. χαρακτηριστούν ως φαρμακευτικά προϊόντα από τα Κράτη-Μέλη" αντί για "
Εφόσον τα η.τ. χαρακτηριστούν…" δεν φαίνεται και πολύ ενθαρρυντική για τις προθέσεις του.
Λίγο παλιότερα, σε ερώτηση Ιταλού ευρωβουλευτή
είχε απαντήσει "Η Κομισιόν παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στα Κράτη-Μέλη αναφορικά με τα συστήματα πρόσληψης νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Επί του παρόντος υπάρχει έλλειψη δεδομένων σχετικά με την ασφάλεια τέτοιων ηλεκτρονικών τσιγάρων.
Η Κομισιόν δεν έχει σκοπό να ενθαρρύνει την προώθηση ή την ευρεία κυκλοφορία των ηλεκτρονικών τσιγάρων" 3.5.2011
Το Σεπτέμβριο διέρρευσε
το προσχέδιο της Οδηγίας που περιλαμβάνει δρακόντειες προτάσεις για τον περιορισμό του καπνίσματος, όπως υποχρεωτικά ένα μέγεθος τσιγάρου με ομοιόμορφο λευκό χρώμα (και στο φίλτρο), απαγόρευση των γεύσεων καπνού (πχ μεντολ), έντονες προειδοποιήσεις στο 75% της επιφάνειας του πακέτου κλπ.
Το προσχέδιο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Tobacco Journal International" και αμέσως μετά δημοσιεύτηκε αυτό
το άρθρο, το οποίο βασισμένο σε δημοσίευμα της γερμανικής Die Welt
(μετάφραση στα αγγλικά), έγραφε ότι μεταξύ των προτάσεων του Επιτρόπου είναι και η πλήρης απαγόρευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου και του snus. Ειδικά για το η.τ.
προτείνεται να επιτρέπεται η κυκλοφορία μόνο όσων νικοτινούχων προϊόντων έχουν αναγνωριστεί ως φαρμακευτικά. Στη συνέχεια, σε διάφορα μπλογκς και φόρουμ άρχισαν οι συζητήσεις που συνεχίζονται μέχρι σήμερα και φυσικά οι έντονες διαμαρτυρίες.
Ένα ακόμα
σχετικό άρθρο παραθέτει διάφορα ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως το ότι η αγορά του η.τ στην ΕΕ το 2011 υπολογίστηκε στα 400-500.000.000€, ότι το 7% των πολιτών της ΕΕ έχουν δοκιμάσει η.τ, ότι η αποτελεσματικότητα των φαρμακευτικών μεθόδων υποκατάστασης νικοτίνης (τσίκλες, επιθέματα) είναι εξαιρετικά περιορισμένη, ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες ξοδεύουν τουλάχιστον 40.000.000€ τον χρόνο για lobbying και άλλα πολλά και αναφέρεται επίσης στην σχεδιαζόμενη απαγόρευση μέσω της αναθεώρησης της Οδηγίας, ως αποτέλεσμα των πιέσεων των φαρμακοβιομηχανιών.
Διαβάζοντας όμως την πηγή των παραπάνω άρθρων, δηλαδή το δημοσίευμα της Welt, δεν είδα πουθενά να αναφέρεται το ηλεκτρονικό τσιγάρο ανάμεσα στις προτεινόμενες ρυθμίσεις. Δυστυχώς το προσχέδιο της αναθεωρημένης Οδηγίας δεν υπάρχει online, αλλά μόνο στην έντυπη έκδοση του περιοδικού που την δημοσίευσε και σχεδόν όλοι όσοι αναφέρθηκαν σε αυτήν δεν την έχουν διαβάσει, αλλά βασίστηκαν κυρίως στα δύο άρθρα που προανέφερα.
Ευτυχώς υπάρχουν κάποιοι που διάβασαν ολόκληρο το προσχέδιο και παραθέτουν πιο συγκεκριμένες πληροφορίες.
Πρώτα
στο ukvapers ένα μέλος της "Δράσης για το Κάπνισμα και Υγεία" (Action on Smoking and Health) δημοσίευσε μια περίληψη του δημοσιεύματος του περιοδικού.
Στο τεύχος Αυγούστου/Σεπτεμβρίου του περιοδικού Tobacco Journal International λοιπόν (το οποίο είναι έκδοση των μεγάλων καπνοβιομηχανιών) αποκαλύπτεται ότι το προσχέδιο της Οδηγίας διέρρευσε αρχικά στην Japan Tobacco International.
Στον πίνακα με τίτλο "Συνολικά συμπεράσματα της εκτίμησης των αποτελεσμάτων" υπάρχουν διάφορες πολιτικές (που αναφέρονται ως "προτιμητέες επιλογές") οι οποίες "θα έχουν σημαντικά θετικό αποτέλεσμα στην δημόσια υγεία", στις οποίες περιλαμβάνονται η απαγόρευση του καπνού για μάσημα και άλλων προϊόντων εκτός του σνους.
Στο τμήμα "Νικοτινούχα προϊόντα" αναφέρεται "Επιλογή 3: Επιτρέπεται η διάθεση νικοτινούχων προϊόντων που έχουν πάρει έγκριση υπό το καθεστώς των φαρμακευτικών προϊόντων" και λίγο παρακάτω ξεκαθαρίζεται ότι άλλα νικοτινούχα που δεν έχουν έγκριση θα απαγορεύονται.Λίγες μέρες μετά ο Δρ. Μάικλ Σίγκελ (για τον Δρα. Σίγκελ και ιδίως για την έρευνα του
εδώ επιβεβαιώνει τα παραπάνω
στο μπλογκ του παραθέτοντας τη σχετική παράγραφο από το προσχέδιο: "
Μόνο τα νικοτινούχα προϊόντα που έχουν πάρει έγκριση ως φαρμακευτικά με βάση την ποιότητα, ασφάλεια και αποτελεσματικότητα τους και με θετικό ισοζύγιο ωφέλειας/κινδύνου επιτρέπονται να κυκλοφορούν. Διαφορετικά η διάθεση των νικοτινούχων προϊόντων απαγορεύεται."
Είναι δηλαδή γεγονός ότι η σχεδιαζόμενη αναθεώρηση της Οδηγίας για τα Προϊόντα καπνού, όχι μόνο διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της σε άλλες μορφές πρόσληψης νικοτίνης, αλλά τις απαγορεύει κιόλας.
Παρά το ότι το έγγραφο που διέρρευσε είναι προσχέδιο, το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από το Κολλέγιο των Επιτρόπων και στη συνέχεια να προχωρήσει μέσα από τις δαιδαλώδεις διαδικασίες της Κομισιόν για να γίνει τελικά επίσημη οδηγία και ύστερα να ενσωματωθεί στην νομοθεσία του κάθε Κράτους-Μέλους, εν τούτοις γίνεται φανερό ότι η δημόσια διαβούλευση πετάχτηκε στα σκουπίδια και ακολουθείται το αντίθετο απ' ότι ζητήθηκε:
όχι μόνο καμία έρευνα δεν γίνεται, αλλά το η.τ. απαγορεύεται προκαταβολικά και κατοχυρώνεται το μονοπώλιο των φαρμακοβιομηχανιών.
Δεν ξέρω αν υπάρχει δυνατότητα πίεσης προς τους Έλληνες ευρωβουλευτές με μαζικά μέιλ, πρώτον γιατί δεν εκλέγονται αλλά διορίζονται με λίστα και δεύτερον γιατί αμφιβάλλω αν θα καταλάβουν ποιο είναι το θέμα, αλλά τουλάχιστον οι ενώσεις των εμπόρων-εισαγωγέων κλπ θα έπρεπε ήδη να έχουν αναλάβει δράση.
Ελπίζω να μην προχωρήσει μια τέτοια ρύθμιση για να μην έχουμε, εν μέσω κρίσης, και μαύρη αγορά ατμιστικών προϊόντων!